Εισαγωγή
Τα τελευταία λετη η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, επέφερε εξελίξεις στο βιομηχανικό περιβάλλον. Οι ερευνητές γύρω από τον χώρο των επιχειρήσεων και της παραγωγικής διαδικασίας οδηγήθηκαν στην αναζήτηση νέων τρόπων ανάλυσης του κόστους.
Ο λόγος απλός η παραγωγική διαδικασία έχει αλλάξει ριζικά. Τα προηγούμενα έτη η παραγωγική διαδικασία βασιζόταν κατά κύριο λόγο στο ανθρώπινο δυναμικό, πλέον σε πολλούς τομείς της παραγωγής οι μηχανές και τα αυτοματοποιημένα συστήματα έχουν πάρει το κύριο όγκο της παραγωγής.
Το παραδοσιακό μοντέλο κοστολόγησης (absorption costing) δημιουργούσε μία μεγάλη δεξαμενή με όλα τα κόστη παραγωγής και τα μοίραζε με έναν κοινό συντελεστή ο οποίος ήταν συνήθως τα προϊόντα που παράχθηκαν.
Το 1988 ο Kaplan και Cooper μίλησαν για την ανάγκη αυτής της αλλαγής λόγω του πιο πολύπλοκου τρόπου παραγωγή και ανέπτυξαν το μοντέλο του “activity based costing” (Κοστολόγηση βάση δραστηριοτήτων. Αυτό το μοντέλο στόχευε στην ανάλυση της φύσης της συμπεριφοράς του κόστους και το τρόπο με τον οποίο προκαλείτε, ενώ παράλληλα έδινε πιο σημαντικές πληροφορίες στους managers σχετικά με το κόστος του προϊόντος βοηθώντας έτσι στην εξαγωγή πιο ακριβών αποτελεσμάτων με σκοπό το καλύτερο έλεγχο (controlling) και ασφαλέστερη λήψη αποφάσεων.
Διαδικασία του activity based costing (ABC)
- Ανάλυση των βασικών δραστηριοτήτων στην παραγωγική διαδικασία
- Προσδιορισμός του οδηγού που προκαλεί το κόστος (cost driver)
- Δημιουργία μια δεξαμενής με συσσωρευμένα κόστη ανά δραστηριότητα
- Μοίρασμα της δεξαμενής κόστους στο κάθε οδηγό
- Μοίρασμα του κόστους σε κάθε προϊόν, παρτίδας ή υπηρεσίας
Σύντομο παράδειγμα
Έστω ότι πρέπει να κατασκευάσουμε σε μια περίοδο 1000τμχ ενός προϊόντος χ και 500 ενός προϊόντος ψ. Οι παρτίδες για το προϊόν χ είναι ανά 250 τμχ και για το προϊόν ψ ανά 100 τμχ. Ας υποθέσουμε ότι το μοναδικό κόστος είναι το set up των μηχανών το οποίο κατά την περίοδο αναφοράς ήταν €9χιλ.
- Βήμα πρώτο: Αναζητάμε την δραστηριότητα, εδώ έχουμε μόνο μια το set up των μηχανών.
- Βήμα δεύτερο: Προσδιορισμός του οδηγού (driver), στην περίπτωση μας είναι αριθμός των set up στο σύνολο της παραγωγής
- Βήμα τρίτο: Γεμίζουμε την δεξαμενή με κόστη, όπως προαναφέρθεικε το κόστος περιόδου ανέρχεται στα €9χιλ.
- Βήμα τέταρτο: Μοίρασμα του κόστους στους οδηγούς (drivers), σύμφωνα με την μέθοδο διαιρούμε την δεξαμενή κόστους των €9χιλ. με τον αριθμό των set up των μηχανών ώστε να υπολογιστεί κόστος ανά σετάρισμα. Συνεπώς, για το χ 1000τμχ δια 250τμχ ανά παρτίδα ισούται με 4 σεταρίσματα, και αντιστοίχως για το ψ 500 τμχ δια 100τμχ για κάθε παρτίδα 5 σεταρίσματα της μηχανής. Σύνολο σεταρισμάτων 9, άρα 9.000€ δια 9 σεταρίσματα ισούται με 1.000€ ανά σετάρισμα.
- Βήμα πέμπτο: Μοίρασμα του κόστους στα προϊόντα, για το χ έχουμε 1.000€ δια 250τμχ 4€/τμχ και για το ψ έχουμε 1.000€ δια 100τμχ 10€/τμχ
Όπως διαφαίνεται η μέθοδος έδωσε διαφορετικά κόστη ανά προϊόν, αν χρησιμοποιούσαμε άλλη τεχνική θα βρίσκαμε διαφορετικά αποτελέσματα.
Οφέλη από την υιοθέτηση του ABC
- Εστιάζει στη φύση της συμπεριφορά τους κόστους
- Είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να μπορεί να ανταπεξέρχεστε στις απαίτησης ενός περίπλοκου τρόπου παραγωγής
- Βοηθάει τους managers στην κατάρτιση πιο λεπτομερών προϋπολογισμών καθώς και στον έλεγχο τους
- Βοηθάει τους managers να εντοπίζουν διαδικασίες η οποίες θα μπορούν να διακοπούν χωρίς να επηρεάζετε η αξία (ποιότητα) του τελικού προϊόντος
- Είναι απολύτως σύμφωνα με τα πρότυπα της διοίκησης ολικής ποιότητας (TQM)
